Faamalolo pea Komesina ma lana lagolago

“O la e maua lava o la totogi ma taavale e feoai ai”…Palemia

 

Ua laasia le lima masina agai atu i le ono o faatali pea le atunuu aemaise le Matagaluega o Leoleo ma Falepuipui i se faaiuga o le Komesina o leoleo le afioga Lilomaiava Fou Taioalo ma se tasi o Komesina lagolago le afioga Sala Seaga Uili Lafaele lea na muta i le amataga o Mati le la faamalologa lē tumau mai i o la tiute, ae o lea ua faaauau pea mo lenei masina mo le isi fā vaiaso e pei ona faaalia e le Palemia, Susuga Tuilaepa Lupesoliai Sailele Malielegaoi.

 
I le feiloaiga ma tusitala i le vaiaso ua mavae na saunoa ai le taitai o le Malo ma ia faailoa le taliaina e le Kapeneta o fautuaga ua tuuina atu i le lipoti a le Komisi suesue sa suesueina tuua‘iga o pulega lē lelei i le falepuipui i Tafaigata, faapea ma le suesueina o le vaega o loo feagai ma galuega mo le vaaleoleo o le Nafanua.

 
I le finagalo o le Palemia na ia faaalia ai o atugaluga uma sa faatūtū i le falepuipui ma lona pulega ua tali uma i le fuafuaga a le Minisita ma le Matagaluega o Leoleo ma Falepuipui e ala i le tulafono ua pasia e le Palemene, e vavae ese ai le pulea o le falepuipui mai le matagaluega o leoleo.

 
Sa ta‘ua e le Palemia e faapea o le isi fautuaga ua talia o le faia lea o se pa e siomia uma ai le lotoā o le falepuipui i Tafaigata. O le vavaeeseina o le pulega o le falepuipui o le a tofia ai ma se komesina e faauluulu i ai. O le faafitauli o loo iai nei, o le tasi o le Komesina e vaaia ma o taimi uma e alala i le ofisa autu o leoleo i Apia le Komesina ae lē iloa atu mea o loo tutupu i le falepuipui e pei ona saunoa le Palemia, ae a oo loa ina faatino le tulafono ua pasia ona ese lava lea o pulega ma o le a taunuu ai faaletonu e fai ma aliali mai pea i se tulaga lelei auā o le a iai lava le pulega e vaaia falepuipui.

 
I le feiloaiga ma tusitala na faailoa ai e le Palemia le faaauau pea o le faamalolo lē tumau o le komesina ma se tasi o komesina lagolago sa pulea le falepuipui i Tafaigata. O lana saunoaga o le lelei o le faamalolo pea o le komesina ma le pule o Tafaigata ina ia lē togafalea pe maualafia ai nisi tulaga e tulai mai a o faagasolo lea galuega.

 
O loo maua pea faamanuiaga tau totogi o ia leoleo sinia faapea ma taavale o loo la faaaogā. O le Aso Toonai na faatoa tuuina mai ai e le ofisa o faamatalaga a le Malo le pepa o faamatalaga e tusa o le taunuuga ua iai le suesuega a le komisi ma se finagalo o le Malo.

Silasila i le pepa o faamatalaga faalauaitele mai le Malo ua lomia faatasi ma lenei lipoti:
Pepa o Faamatalaga
Na faamaonia e le Kapeneta i le Aso Lulu, 09 Aperila 2014, le lipoti a le Komisi Suesue – e aofia ai fautuaga – i tulaga o loo iai nei le falepuipui i Tafaigata faapea ma isi mataupu e fesootai i ai.

 
O loo manino otootoga mai le lipoti 75 itulau i nisi o faafitauli tau i pulega ma faafoega i totonu o le Matagaluega ma le amanaia o tulaga logovale, o mea ua tutupu e lē maua ai se viiga faapea ma amio lē talafeagai i totonu o le falepuipui autu o le atunuu.

 
Na saunoa le Afioga i le Alii Palemia, Susuga Tuilaepa Sailele Malielegaoi e faapea: “A e meamanū, o vaivaiga ia na maualafia ai nei faafitauli o mafuaaga tonu foi ia na faapogai ai le Teuteuga o Tulafono Faaleoleo na faamaonia i le Palemene i le tausaga ua tea e fofo ai vaivaiga o loo i totonu o le falepuipui.

 
E autu lava i le tuueseeseina o le pulega ma faafoega o le falepuipui mai galuega faaleoleo, o se faiga lea o le a agai tonu ai loa le Pulega o Falepuipui e ave le faamuamua i auala uma e siitia ai le vaaiga o pagota. “Toe o se aga ona iai lea o le Ofisa Sili ma le Pulega o le falepuipui lava ia e silasila toto‘a mo mea silisili mo le agai i luma o faiga faafalepuipui ae lē faapei ona iai i aso ia sa mātele le Matagaluega i le matafaioi o le leoleoina o le Tulafono.

 

O le isi itu tāua o le tuuina atu lea o le paoa faaletulafono e mafai ai ona faia e le Komesina o Sulufaiga suesuega o ni moliaga faasino i ni leoleo i ni amioga lē talafeagai. “O vaivaiga o loo faailoagofie mai i totonu o le lipoti e mafuli i uiga lē tatau o loo faagaoioia le falepuipui. O loo tuuina mai e le Komisi ia fautuaga mo le toe fuataiina o olaga o pagota ma le siitia o le tomai o alii ma tamaitai ofisa o le falepuipui.

 
I le itu i fale ma pa puipui, ua fautuaina ai e le Komisi le fauga o nisi potu taofia mautu atoa ma se pa malosi e siomia ai. O loo fautuaina foi le faia o se nofoaga mo auaunaga faafomai faapea ma se nofoaga mo auaunaga faafaufautua.

 
Mo le Vaega o Tomai Faapitoa a Leoleo (Police Professional Standards Unit), o loo fautua mai le lipoti, e tatau ona vave faatino le latou galuega o le suesueina o mataupu tāua o loo aafia ai Ofisa Leoleo ua tuuina atu i le Vaega o Tomai Faapitoa e pei ona suea e le Komisi Suesue.

 
Sa faapitoa ona faitioina e le lipoti le tautalagia o se manaoga vave mo le siitia o le laasaga lelei maualuga ma le mamalu o amio a leoleo. O le isi laasaga o le galuega o le a sosoo ai ma le Komisi – i lalo o le Tulafono a Leoleo – o le a tautalagia ai le mataupu ogaoga poo gafatia pea e le Komesina o loo iai nei faapea ma le Ofisa Sili Lagolago – o le Falepuipui i Tafaigata – ona faamalieina le faatinoga o a laua matafaioi e pei ona faamautietie i sailiga a le Komisi Suesue.

 
E fā vaiaso o loo tālia ai lenei lipoti.”
Le Komesina o leoleo, Afioga Lilomaiava Fou Taioalo ma le Komesina lagolago, Afioga Sala Seaga Uili Lafaele Le Komesina o leoleo, Afioga Lilomaiava Fou Taioalo ma le Komesina lagolago, Afioga Sala Seaga Uili Lafaele