E tatau i le Malo ona puipui faipisinisi o faleoloa

O le saunoaga mulimuli a le sui o le Tautua Samoa a o loma ai le faigapalota a le atunuu, na laga ai i luga o le Talofa FM e le Afioga Afualo Dr Wood Salele le tāua o le maua e le au faipisinisi i le itu tau i oloa faatau o le lagolago mai i soo se Malo o Samoa ina ia umi ona faia ia auaunaga i le atunuu.

O le faamatalaga a lenei tamalii ua foliga mai ua agai mai faipisinisi mai i Saina ma Initia, ua o latou faatutu foi faleoloa ae sa tatau ona tuu le avanoa i tagatānuu o Samoa lava ia ua leva ona faia nei atina‘e, latou te faaauau ai nei auaunaga.

“Ua tou vaavaai i le tele o faleoloa ia ua fau ane i soo se vaega o le atunuu, e matuā leai lava ma se faigata i tagata faipisinisi nei ua maua avanoa e galulue ai i Samoa ona o latou fausia uma ma atina‘e faleoloa tetele i le atunuu”.

O faipisinisi nei na ta‘ua e Afualo Dr Wood Salele ua faatusa i manu faalafua ua na ona ola i luga o isi meaola.

“E latou te iloa lelei lava e manaia Samoa e agai mai ua mautu atu tagata faatau, e iloa lelei foi e nei tagata o le toatele o tagata Samoa o loo maua mai tupe e ola ai mai i aiga mai i fafo ma o le mafuaaga lea o le agai mai i Samoa nei”.

Faaalia e Afualo Dr Wood o lea ua omai faipisinisi nei ua na ona faatau mai lava o a latou oloa ma faalautele loa iinei a latou pisinisi, ae sa tatau ona iai ni tulafono e taofiofi ai lo latou faatino o pisinisi faapea.

“O le matafaioi lea o soo se Malo, e tatau ona faamalosia ni tulafono ina ia puipui ai ona tagatānuu, ae o tulafono ia e iai i le taimi nei e lē o puipuia ai o tatou tagata ae ua tatala ai le avanoa e agai mai nei tagata mai i fafo ma taumafai ai e atina‘e ae faaleaga ai loa ma atina‘e a tagatānuu o Samoa.

A e fua atu i le tupe o loo maua e le atunuu mai i tupe faamomoli mai i fanau i fafo, e $300 miliona tala i le tausaga, o le auro lea o loo iloa lelei e faipisinisi nei, na ona omai lava i Samoa ma toe ave uma lava i fafo le tele o lenei tupe, auā o a latou atina‘e o loo ave i fafo a latou tupe i atunuu o loo omai ai.

Ua omai ia te au le toatele o nei tagata ma faaseā mai i le tulaga o iai nei faiga faatauvaga ma ou te faapea atu, e oo atu i le isi 50 tausaga ua matuā leai ni atina‘e tau i faleoloa tetele ua mafai ona toe faatautaia e o tatou tagata”.

Faaalia e Afualo Dr Wood Salele, o le tulaga e tatau ona iai o le ave o avanoa i tagata faipisinisi mai i fafo e faatutu ai nisi atina‘e e ese mai i faleoloa o loo mafai lava ona faatautaia e o tatou tagata. “Pe unai i ai atina‘e e pei o fale gaosi oloa latou te faatutu i Samoa ma maua ai avanoa faigaluega a o tatou tagata,” o sana faaaliga lea.

“Ae o le tatala i ai o le avanoa e tauva ai ma nai tagata faipisinisi o lo tatou atunuu, e lē gafatia e o tatou tagata ia tulaga, ae ia manatua o lea e toe faafoi i fafo tupe o loo maua e kamupani nei ae e lē o nofo i Samoa e faaaogā ai, auā foi o lea latou te iloa le auro lea e i Samoa, tupe ia e lafo mai i Samoa e aiga ae o atu aiga ma toe faaalu i pisinisi nei ma agai ai i fafo ia tupe maua”.

Na saunoa Afualo, e lē faapea e fai nei folasaga ona o se faailogatagata, ae ua faia ona o lona popolega tele, o lea e taumafai ina ia unai le itu tau i pisinisi a le mamalu o Samoa aemaise o le toatele lava e agai lava i faleoloa ina ia tau saili ai se tupe maua a aiga, ae e foliga mai o lea ua ave foi i tagata mai i fafo lea tulaga.

Na ta‘ua foi e le Afualo Dr Wood Salele, o le malosiaga o soo se faigamalo e mai i ana faipisinisi, ae a alu le tupe i fafo mai i faipisinisi mai i fafo, e tele le aafiaga o le tamaoaiga o Samoa o le a vaaia ma o le a faateteleina ai le ola mativa i tagata ma aiga o Samoa.

Ua toatele nisi ua lagā lenei popolega ona o le vaaia lea o le tele naunau o faleaiga atoa ai faleoloa ua faatutū e tagatānuu mai i Saina i soo se vaipanoa o le talafatai o Apia. E lē gata i lea o pisinisi tau taavale ua tele ina agai mai tagatanuu Initia ma o latou faatautaia i Samoa.

Na lagā foi e le sui faipule o le Itumalo o Falealupo, le Afioga Aeau Peniamina lenei mataupu ona na ia ta‘ua ua moomia e tagatānuu o Samoa se fesoasoani ona o lea ua fao uma e nei tagata pisinisi. Na lalau ai e le Alii Palemia le faailogatagata o le faipule, ae na ta‘ua e Aeau, o ia e lē o se tagata faailogalanu, ae o lona popolega lava o le toatele o alo o Samoa o o latou tuaa foi o tagatānuu o Saina, ua matuā aafia lava a latou pisinisi i Samoa ona o tagatānuu Saina nei ua aumai ma o le toatele o le aufaipisinisi nei i Samoa ua matuā faapopoleina ona o le tulaga faaletonu e oo i ai a latou pisinisi ona o le tauvaga lea ua agai mai i tagatānuu nei.

Faaalia e Aeau, o faipisinisi nei e ta‘ua o faipisinisi Samoa e ui o o latou tuaa o ni tagatānuu o Saina ae e leai se isi e valaauina ia tagata o ni tagatānuu ese mai i tagata o Samoa.