Aoao le gagana faitaga i totonu o Samoa

Le faatinoga o le a‘oa‘oina o le gagana faitaga
Le faatinoga o le a‘oa‘oina o le gagana faitaga

E silia i le to‘a 100 fanau ua lesitala i Samoa e iai manaoga faapitoa i le latou faalogo ma e aofia ai ma fanau e matuā lē lagona lava se mea ona na fananau mai lava e tutuli. O i latou nei ua agai i ai ni aoaoga e faamalosia ai le latou fesootaiga ma le toatele o le atunuu aemaise i totonu o aoga faapea ai ma aiga.

E tusa ma le to‘a 400 alii ma tamaitai faiaoga, o mātua ma tagata lautele na auai atu i se aoaoga faapitoa na faatautaia i le vaiaso ua tea auā le aoaoina o le tomai i le gagana faitaga. Le gagana lea ua faaaogā mo fesootaiga ma le au tutuli ma logonoa. Le gagana gūgū i le faafaigofie ai o le gagana.

O le tomai ua aoaoina i le gagana Peretania ae i Samoa lava ia ua iai foi le gagana faitaga ua aoaoina ai le faa-Samoa. O se tomai tāua tele ua vaaia le toatele aemaise le amata mai ai i le Loto Taumafai i tausaga ua mavae. O se aoaoga lenei na faatautaia e le vaega o loo nafa ma le lagolagoina ma le unaia o avanoa aoga ma avanoa faigaluega o soo se tasi e iai manaoga faapitoa.

O le tamaitai ia Vaiana Otto ua iai le tomai faapitoa i le gagana faitaga na faatautaia lenei aoaoga ma le faamoemoe ina ia faafaigofie ona iai fesootaiga nei e talanoa ai ma i latou e iai manaoga faapitoa e lē gata i totonu o o latou aiga ae faapea foi i totonu o nofoaga o loo aooga ai aemaise fale faigaluega.

O se avanoa foi lea na unai ai ma le silasila i se tusi o le gagana (dictionary) faa-Samoa i le gagana faitaga lava ia ma o loo galulue faatasi ai Faalapotopotoga o i latou e iai manaoga faapitoa ma le Matagaluega o Aoga Taaloga ma Aganuu ma e lē o toe mamao se taimi ona faalauiloa loa lea.

O le vaiaso foi lea na tea nei na asia ai Samoa e se vasega o ni fomai faapitoa o taliga mai i Amerika ma Amerika Samoa ma sa iai fanau na maua ai faamanuiaga o meafaalogo i lea asiasiga, ma o le unai lea na faalauiloa e ia fomai i le asiasiga i lenei tausaga, o le taumafai e aoao uma faamaumauga i fanau laiti e moomia meafaalogo ona o le toatele lava na maua meafaalogo o tagata na lesitala i le lua tausaga talu ai ma o tagata matutua ae ua matauina ia latou asiasiga e pei ona o latou ta‘ua e toatele lava le fanau o loo moomia le fesoasoani ma e moomia le lesitala ona mafai lea ona maua lenei meaalofa.

E ui i lea tulaga, ae o loo faaauau galuega a le SENESE ina ia faatautaia aoaoga faapenei ma ia mautinoa e maua e fanau ua logonoa le fesoasoani ina ia mafai ai ona fesootai ma faafaigofie ai foi le tulaga tau i le sailiga o le tomai i aoga pe a mautu le gagana faitaga ua aoaoina ai.