A leai Tamaitai e lē au le Inailau ale Leipa

Le tamaitai o Jacinda Ardern ma le taitai ole Leipa ua faamavae ia Andrew Little
Le tamaitai o Jacinda Ardern ma le taitai ole Leipa ua faamavae ia Andrew Little

E le o toe po malaē ile tulai mai ole taitai fou ole vaega faaupufai ale Leipa, le tamaitai o Jacinda Ardern, ole sui faipule oloo tulai mai mo Mount Albert.

Ise faatalatalanoaga ma le sui a faipule ale Leipa i Magele oloo tulai mai le taimi nei le afioga ile Sa’o ia Aupito Su’a William Sio na ia ta’ua ai, “Ose itu ofoofogia le tulai mai o Ardern e avea ma taitai ole Leipa. Ole suiga ua iai foliga o tagata i totonu ole Palemene, e oo lava i faipule mai soo se vaega faaupufai, ua na ole ataata mai ae leai ma se isi o toe faa’u’u mai ile taitai fou ua iai nei.”

E le o silafia ele alii faipule ia Sio le mafuaaga ua vave ai tele ona aumai le lagolago a tagata ile tamaitai o Ardern faatusa i isi taitai ole pati sa iai muamua. Ile 24 itula muamua ole tulai mai o Ardern, ae ua maua le silia ile selau afe tala le tupe mai fesoasoani a tagata, e ese mai ai le lua aso na sosoo ai ua silia ile onoselau tagata ua ofoina atu le latou tautua e aunoa ma se totogi e unaia faatosina ma le lagolagoina ole Leipa, faatasi ai ma nisi o autalavou ua faailoa mai lo latou lagolagoina ole Leipa mo auaunaga faia fua.

Na ta’ua ele Afioga Aupito Su’a William Sio, “Ole tele o taimi sa ou alu ma ave ai isi taitai muamua i Ekalesia e faafeiloai i tamā ma tina matutua ole atunuu, sa lei iloa tele se foliga sagisagi e lagolago, peitai ole toe oo atu e faailoa le taitai fou ua iai nei, ua na’o le laufofoga fiafia lava na tali mai ai ele mamalu ole atunuu.”

“O tau matematega lava ole faigapalota ile aso 23 o Setema o lumanai nei, ae ou te talitonu ole a telē se suiga ole a iai le faaiuga ile faigapalota lenei e faatusatusa i tausaga ua mavae.”

“I totonu ole Palemene, ua na ole faa’u’u o taitai ole malo oloo tulai mai nei ia latou folasaga i taimi o a latou lauga, ae le mafai ona latou ta’ua le suafa ole tamaitai o Ardren.”

Ole taitai mulimuli ole vaega faaupufai ale Leipa ile taitaina ole Malo, sa avea ma Palemia le tamaitai o Helen Clark, lea na manumalo i faigapalota e tolu, mai le 1999, 2002, 2005.

E lei toe tulai mai lava le Leipa ile faigamalo talu mai le tamaitai ia Helen Clark, ae lei manuia foi taumafaiga a se alii na tulai mai e taitai ile vaega faaupufai talu ona tuua e Clark le party ile tausaga e 2008, e pei ona iai Phil Goff, David Shearer, David Cunliffe, David Paker, ma le alii ua sui nei iai Ardern ia Andrew Little.

O Helen Clark na tulai mai le itumalo o Mount Albert e pei foi on tulai mai ai le tamaitai o Ardern ile taimi nei. “Ile faapaseneina poo ai se taitai lelei ua ave iai le lagolago ale atunuu ile taimi nei, oloo sili Bill English e 27 pasene, tu lua Ardern 26 pasene. Ole matuai telē lava o lea suiga e faatusa ise taimi puupuu na tulai mai ai Jacinda e fai ma taitai,” ta’ua e Aupito Su’a William Sio.

Na ta’ua foi e Sio, “O mea na ou auai atu iai i lenei vaiaso, e lagona lava le talatalanoa fiafia mai o tagata ile suiga ua iai nei, e pei ua iai se faamoemoe ola ole vaega upufai, faatusatusa i tausaga ua mavae”.

Ona o tatou a faia’ina soo foi loa, ua le fia auai pe toe fia lagolagoina foi se mea, peitai ole tulai mai o Ardern e foliga mai ua toe fafagu mai tagata ise isi faamoemoega auā le suiga ose faigamalo. Toatele foi tagata ua valaau mai e fia palota mai Ausetalia, Samoa ma isi atunuu auā e mafai ona palota mai.”

“O lea ua uma ona faataatia le vaaai mamao ale Leipa mo Aukilani, e manaomia le iai oni nofoaafi (trains) ile agai mai le taulaga (City) ile malae vaalele autu i Aukilani, faapea se train e kolosi ile agai i luga North Shore, ile taimi nei ua na ole auala laupapa oloo poloka i taeao uma ma afiafi i taimi ole usu ma le mānava o galuega. Atonu oloo masalosalo le toatele pe taunuu pe na’o ni folafolaga, ae ile matou vaai e mafai ona faataunuu i totonu ole sefulu tausaga o lumanai nei lea folafolaga pe a tulai mai le Leipa ile palota, e fua ile tolu sefulu tausaga o fuafuaga mamao ale malo oloo iai nei.”

Ole tamaitai o Arden faatoa 37 tausaga sa ia lagolagoina tele le tamaitai palemia ia Helen Clark a’o tulai ile tofi. Ole laufofoga fiafia o lenei tamaitai, ua avea lea ma suiga tele, faatasi ai ma le faigofie ona talanoa atu i soo se tasi. E fou metotia a lenei tamaitai ua tulai mai faatasi ai ma le fiafia o talavou e lagolago o ia, auā e talavou foi lona soifua.

“Ole eseesega o taitai alii ma taitai tamaitai, ona o tamaitai e lagona le alofa i tagata ma vaai ile siosiomaga oloo iai e fua iai faaiuga, ae o alii ma taitai matutua, ua tamau le latou faaiuga i faiga faavae a pati, e le mafai foi ona suia.

Ole mea lena e lelei ai le tulai mai ole tamaitai o Ardern e pei foi ona iai Helen Clark i ona taimi.

Na ta’ua e Sio “ole faamavae ole taitai ole Green Party e pei ona latou lagolagoina le Leipa i faigapalota ua mavae, e le o afaina ai le pati ma ana fuafuaga ile agai atu ile faigapalota o lumanai nei.”

“Ole tasi vaega tāua ole tulai mai ole tamaitai o Ardern ona ile taimi o taitai Helen Clark, sa tele le tupe faaagaga na iai mai le iva tausaga na tulai mai ai le Leipa, o lea tupe faagaga sa faaaogā ele faigamalo ole National ina ua leaga le tamaoaiga ole lalolagi ile tausaga e 2008, ile taimi nei ua latalata ile ono sefulu piliona tala le aitalafu a Niu Sila ae le o mafai ona foia faafitauli tau fale, aoga ma le soifua maloloina.”

“Ua uma ona faailoa mataupu ale Leipa ile pulenuu o Aukilani susuga ia Phil Goff oloo iai lana lagolago i lenei taumafaiga ise suiga o Aukilani faapea le tele o vaega o Niu Sila ua taumafai atu ai le Leipa.”

O lenei tamaitai ua tulai mai, e talitonu le vaega faaupufai, ole suiga lelei lea mo le atunuu.